Gezondheidsrisico’s van windmolens nabij bewoning: een onderbelicht probleem

Windmolen dicht bij bewoning

Windenergie wordt vaak gepresenteerd als een schone en duurzame energiebron, maar de impact ervan op de volksgezondheid wordt systematisch onderschat. Vooral windturbines die te dicht bij bewoning worden geplaatst, kunnen aanzienlijke gezondheidsproblemen veroorzaken. Van chronische slaapstoornissen tot verhoogde stressniveaus en cardiovasculaire aandoeningen, de wetenschappelijke literatuur bevat duidelijke waarschuwingen over de risico’s van blootstelling aan windturbinegeluid en infrasoon geluid. Toch ontbreekt in Vlaanderen een duidelijke afstandsnorm om bewoners te beschermen, waardoor deze problematiek steeds urgenter wordt.

De impact van windturbinegeluid op gezondheid

Windturbines produceren verschillende soorten geluid, waarvan laagfrequent geluid en infrasoon geluid het meest problematisch zijn. Dit zijn geluidsfrequenties die vaak niet bewust worden waargenomen, maar die toch een diepgaand effect kunnen hebben op het lichaam. Onderzoeken wijzen uit dat langdurige blootstelling aan deze geluidsniveaus kan leiden tot slaapproblemen, stressgerelateerde aandoeningen en zelfs verhoogde bloeddruk.

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft in 2018 een rapport uitgebracht waarin werd vastgesteld dat windturbinegeluid niet hoger dan 45 dB Lden mag zijn om negatieve gezondheidsimpact te voorkomen. Toch tonen metingen aan dat bewoners in de buurt van windturbines regelmatig hogere waarden ervaren, vooral ‘s nachts wanneer achtergrondgeluid minimaal is. Dit leidt tot chronische slaapverstoring, wat op zijn beurt in verband wordt gebracht met een verhoogd risico op hoge bloeddruk, hart- en vaatziekten en depressieve symptomen.

Daarnaast heeft een studie van Health Canada (2014) aangetoond dat mensen die binnen een straal van 1,5 km van een windturbine wonen significant meer hinder en gezondheidsklachten rapporteren dan mensen die verder weg wonen. De studie benadrukte dat slaapkwaliteit aanzienlijk afneemt naarmate de afstand tot de turbine kleiner is, en dat hoge blootstelling aan windturbinegeluid in verband werd gebracht met verhoogde stressniveaus en vermoeidheid.

Een andere belangrijke studie is die van Pedersen & Waye (2007), gepubliceerd in het Journal of the Acoustical Society of America. Dit onderzoek concludeerde dat windturbinegeluid buitengewoon storend wordt ervaren, vooral in stille plattelandsgebieden. De onderzoekers merkten op dat 40% van de respondenten die dichtbij een windturbine wonen, ernstige hinder ervoeren, met klachten zoals duizeligheid, oorsuizen en slaapproblemen.

Het gebrek aan afstandsnormen in Vlaanderen

Ondanks deze wetenschappelijke bevindingen heeft Vlaanderen geen bindende afstandsnormen voor windturbines ten opzichte van woningen. In veel Europese landen wordt een minimale afstand van 10 keer de tiphoogte als richtlijn gehanteerd, wat betekent dat een windturbine van 200 meter minstens 2 km van woongebieden verwijderd zou moeten zijn. In Vlaanderen worden turbines echter regelmatig op minder dan 500 meter van woningen geplaatst, wat in strijd is met de internationale best practices en de gezondheid van bewoners in gevaar brengt.

Het ontbreken van uniforme regels betekent dat de beoordeling van vergunningsaanvragen vaak afhankelijk is van projectontwikkelaars en lokale overheden, die niet altijd de volksgezondheid als prioriteit nemen. Hierdoor ontstaat een situatie waarin bewoners zelf het initiatief moeten nemen om bezwaar aan te tekenen tegen windturbines die te dicht bij woningen worden geplaatst. Dit leidt tot een onevenwichtige machtsverhouding waarin grote energiebedrijven gemakkelijker vergunningen verkrijgen zonder rekening te houden met de gevolgen voor omwonenden.

Een dringende oproep voor striktere regelgeving

Gezien de overweldigende hoeveelheid wetenschappelijk bewijs over de gezondheidsrisico’s van windturbines nabij bewoning, is het onverantwoord dat Vlaanderen geen duidelijke afstandsnormen hanteert. De huidige praktijk, waarbij turbines vaak op onaanvaardbare afstanden van woongebieden worden geplaatst, moet herzien worden. Overheden dienen zich te baseren op wetenschappelijke richtlijnen en een minimumnorm van 10 keer de tiphoogte verplicht te stellen om de gezondheid en levenskwaliteit van burgers te beschermen.

Het debat over windenergie mag niet alleen gaan over klimaatdoelstellingen, maar moet ook rekening houden met de menselijke impact. Duurzame energieoplossingen zijn essentieel, maar mogen niet ten koste gaan van de volksgezondheid. Vlaanderen heeft de kans om een evenwichtige en verantwoorde energietransitie door te voeren, waarin zowel natuur, leefomgeving als gezondheid beschermd worden. Dat vereist een duidelijke en wetenschappelijk onderbouwde regelgeving die de belangen van alle betrokkenen respecteert.